×
Xalid Begê Cibrî û Kurdistaneke Serbixwe
Fevzi Namli
Xalid Begê Cibrî û Kurdistaneke Serbixwe
Sal 1925, 14 Nîsanê wek îro, rêvebirê neteweya kurd serokê Tevgera Azadî, Xalid Begê Cibrî ji ber xebata siyasî-rêxistinî ya ji bo serxwebûna Kurdistanê ji teref  dagirkerên tirk ve hate dardekirin. Xalid Begê Cibrî welatparêz û şoreşger bû; ...
Hejmara şirova (0)   Lê nerin (2940)


Selahattin Eyyubi
admin
Selahattin Eyyubi
“Önce, ben Kürdüm. Ramadi aşiretindenim. Bu aşiret, Kürdlerin en eski ve asil aşiretlerinden biridir. Aşiretin yerleşik yeri, Batı Azerbeycandır(Kızıl Kurdistan). Dedem Şadinin babası Mervandan önceki soyumuz üzerine fazla bilgim yoktur. Bizim...
Hejmara şirova (0)   Lê nerin (5548)


Kurdȇn Ȇzdȋ ȗ Qetlyama Ermeniya / Para duda
Eskerê Boyik
 Ferman. Gava vê peyvê dibêjin evdên Ȇzdî bi tirs û saw, bê hemdê xwe neheqî, kuștin û kokbirya civaka xwe bîr tinin. Xûn ji wê peyva xezeb diniqite. Ferman yanê biryar: biryara hêzên hukumdar. hêzên deshiletdar, hêzên dewleta hov. Ev peyv bi de...
Hejmara şirova (0)   Lê nerin (5177)


Şoreşa qoçgiriyê
Îsmaîl Heqî Şaweys
Şoreşa qoçgiriyê
Di sala 1920ê Zayînî de serhildana Qoçgiriyê dest pê kir û piştî ku şeş sal ajot, li sala 1926an bi kuştina Mûrad Paşayê xayîn re kutayî lê hat. Di vê şoreşê de gundên Qoçgiriyê tûşî talan û şewitandinê bûn
Hejmara şirova (0)   Lê nerin (10305)


Serokê Komîteya Îstîklala Kurdistanê (Azadî) Mîralay Xalid Begê Cibrî
Tahsin Sever
Serokê Komîteya Îstîklala Kurdistanê (Azadî) Mîralay Xalid Begê Cibrî
Xalid Begî Kurdistanê yekparçe didît. Li kîjan parçeyî dibe bila bibe, 'serketina her hewldanek a ji bo serxwebûna Kurdistanê wek serketina xwe didît. Ji vê çendê ji tevgera kurd a di bin serokatîya Şex Mehmûd de ku li Kurdistana Başur pêkdihat, ...
Hejmara şirova (0)   Lê nerin (8697)


Ala Kurd û „Ey Reqîb“ ji Kurdan re jiyan e!
admin
Ala Kurd û „Ey Reqîb“ ji Kurdan re jiyan e!
Çi mixabin gelek bêstekar ji eslê nivîsa sirûd dûrketine û her yekî ji xwe re bi gotinên cuda cuda sirûd bêstekirine! Di nav Kurdan de bi her zaravayî sirûd têye gotin. Werger û jê fehmkirina sirûd li gor zaravayan di ciyê xwe be jî, dema ji çar z...
Hejmara şirova (0)   Lê nerin (12250)


Zimanê Zikmakî, Perwerde û Perwerdeya bi Kurdî
Evdirehman Onen
Perwerde, çalakiya bidestxistina zanîn, huner û têgîhaştinê ye, dewlemendkirina mirov e. Armanca perwerdeyê ew e ku, zarok xwe, civakê û xwezayê baştir nasbike û têkildariyek qenctir li hev siwar bike.
Hejmara şirova (0)   Lê nerin (9060)


Di arşîvên Sowyetê de Serhildana Şêx Seîd
Fevzi Namli
Bi awaki giştî li ser pirsa Kurdî û taybetî di derheqê sedem û karaktêrên serhildana xelkê Kurd a 13 Sibat 1925ê de gellek nerin û hukmê li dijî hev hene. Kurdnasê Sovyetî Wasilevskiy di rapora xwe a ji 13-31Adara 1925ê de, di derheqê serhildana şêx ...
Hejmara şirova (0)   Lê nerin (14706)


Şiûra tarîxê û Lozan
Fevzi Namli
Şiûra tarîxê û Lozan
Encamên sîyaseta asîmîlasyonê, hafiza tarîxî zeîf dike û tesîrên xwe ên neyînî li ser tevgera netewî dihêle. Bêyî ku mirov li ser vê mijarê raweste, ew ê zahmet be mirov têbigihê, gelo ji bo çi îro li bakurê Kurdistanê tevgera netewî gîhaye merhela h...
Hejmara şirova (0)   Lê nerin (13008)


16

Daha önceleri Tebriz’de Sovyet Konsolosu olan Kuzintsof adlı Kürdologlardan biri 1966 yılında „Kapitalizmin Birinci Bunalım Döneminde Kürd Meselesi“ adlı bir bülten kitap yazıyor. O döneme ilişkin bir çok şeye açıklık getirmiş ve netleştirmişti. Özellikle Sovyetler Birliĝinin yöneticilerinin Kürd meslesine, Kürd önderleri ve örgütlerine ilişkin tavrı konusunda... Söz konusu olan yazar 2. Dünya savaşı sırasında bir ara Sovyetler Birliĝinin Tebriz Konsolosluĝunu yapmış, ayrıca Sovyetler Birliĝinin arşivlerine de ulaşarak çok geniş bilgiler sunmuştu. Fakat bu çalışmanın basımına izin verilmiyor ve kitap olarak piyasaya çıkmıyor. Çünkü, KGB tarafından bu kitaba el konuluyor. Yazar bu çalışmasında „Şeyh Said Devrimi „ hakkında başkalarının görüşleri yanında kendi görüşlerini ve düşüncelerini ortaya koyuyor. Burada bu çalışmada sözü edilen bazı belge ve dokumanlara dikkat çekmek gerekir.

1) Şeyh Said ayaklanması Kürdistan’ın baĝımsızlıĝı şiyarı altında gelişen, kapsam ve örgütlülük bakımından Kürd tarihinde eşi ve benzeri yoktur. (Sayfa 252)

2)Ayaklanma Türkiye topraklarının 3/1‘ine yayılmış ve bölgelerin binlerce mücadeleci insanı silahlı bir şekilde ayaklanmaya katılmıştır.(s.202)

Bazı kesimlerin ileri sürdükleri hareketin Halife ve şeriatı geri getirme düşüncesine ilişkin olarak şöyle diyor:

3) Inyancıların böyle bir amaç için bu kadar inanç ve imanla savaşması çok zahmettir. Özellikle onlar islam usullerinden uzaklar. Şunuda unutmayalımki ayaklanma katılan aşiretler ve kabileler içinde kızılbaşlar, Êzidiler, Zazalar da vardı. Bu dinsel yapılanmalar müslümanlıktan daha ziyade hıristiyanlıĝa yakınlar ve müslümanlıĝa karşılar. Kürd halkının ulusal hareketinin bütün tarihi Kürdlerin her zaman Sultan’a ve adamlarına karşı mücadele ettiklerini gösteriyor. Kaç yüzyıl boyunca Sultan’ın adamları Kürd önderlerini ya tutuklamış, ya öldürmüş yada sürgüne göndermişler. Kürd halkının tarihi, geleceĝe ilişkin bu halkın ulusal ideale baĝımsız Kürdistandı.. Bu ise güya Kürdler hilafeti geri getirmek istemişler yönündeki düşüncenin tam tersidir.(s.203)

4) Türk şovenistleri tarafından bir kaç milyon Kürdün anadilinin yasaklanması, yapılan ulusal baskı tahamül edilmeyecek büyük bir felakettir.

Jandarmalar, memurlar ve diĝer Türk yöneticileri tarafından Kürdlere yönelik yapılan ekonomik baskılar sadece yasalar yoluyla topladıkları vergiler deĝil, aynı zamanda Kürdlerden aldıkları onların zenginleşme ve yaşam kaynakları olmuştur. Tüm araştırmacılar geçmişte Kürd bölgelerinin kafkasya, Batı ve Rusya’nın başka bölgelerinin bazarlarıyla olan ekonomik ilişkiler yüzünden gelişmeler saĝladıkları konusunda hemfikirler. Şimdi ise bu ilişkiler kalmamıştır.. Bunun neticesinde yaşam ürünleri tahrip edildi... Ayaklanmanın başka bir nedenide Yoksulluk ve sefil bir yaşam içine düşmüş halkın durumuydu.(s.205-206)

5)Ikinci önemli faktör devletin aldıĝı vergiler ve Türk yöneticilerinin halktan aldıkları çeşitli rüşvetlerdi.. Örnek olarak: Türk devleti 1924 yılında bütçe açıĝını kapatmak için ekmek, gaz, şeker ve sabun gibi temel ihtiyaçların fiyatlarını 2 yada 3 katına çıkardı. Kürdlerin elbise yaptıkları kumaşın fiyatını iki katına çıkardılar. Her aileden yıllık vergi olarak 45 lira alıyorlardı. Her ailenin yıllık geliri 120-130 lira cıvarındaydı. Yani her aile yıllık gelirinin üçten birini devlette vermek zorundaydı. Belgelerden de görüldüĝü gibi Kemalistlerin vergileri Sultan dönemindeki vergilerden daha yüksekti.(s.207)

6) Türk yöneticileri Kürdlerin hayvan sürülerini daĝlık ve yaylalık alanlara götürmelerini yasakladılar ve zorla yerleşleştirmeye çalıştılar. Bunun neticesinden Kürdlerin hayvanları kırıldı, yoksulluk ve açlık baş gösterdi. Ayrıca Kürdleri zorla Türkiye’nin batı bölgelerine sürerek, onların Kürdistan’daki yerlerine Türkleri yerleştirmeye başladılar... Bu durum ise ayaklanmanın başka bir nedeniydi.(s.208)

7) Çok uzun ve kanlı bir savastan sonra, dışardan Türkiye’ye verilen destek sayesinden devrim bastırıldı.. Sonra kadın, çocuk, yaşlı ve genç ayırımı yapmaksızın Kürdleri acımasızca katletmeyebaşladılar. Türklerin bu kanlı intikamının esas amacı Kürdlerin bir daha ayaklanmayi düşünmemeleri içindi. Sonra Kürdleri Türkiye’nin batısına zorla sürmeye basladılar.. Kürd bölgelerinde olaĝanüstü hal ilan edilmişti. Bölgeye atadıkları askerler tüm yetkililere sahiptılar.(s.222-223)

8) Türk yetkililerinin ayaklanmayi bastırmak için suçsuz ve günahsız Kürdistan halkına karşı işledikleri suç ve giriştikleri vahşet korkunç ve korkutucu boyutlardı.

Aşaĝıda verilen veriler yaşananların çok azını ifade ediyor, tüm bölgeleri kapsamıyor.. Sözkonusu olan blgelerinki de tamam deĝildir.

Yazının tümü

 

Posted in: tirki

Comments

There are currently no comments, be the first to post one!

Post Comment

Name (required)

Email (required)

Website

Efendinin suçunu üstlenmek: Kürtler ve Ermeni soykırımı

Bazı çevreler ellerinde “Kürtlerin azımsanmayacak bir kesiminin soykırıma katıldığına dair yeterli derecede bilgi ve kanıt olduğunu” iddia ediyorlar. Bizim elimizde olmayıp onların elinde bulunan “bilgi ve kanıt”ları merak edi...
Hejmara şirova (0)   Lê nerin (3791)


Afganistan’da Solun Yok Edilmesi Hastalıklı Bir Toplum Yarattı
Vijay Prashad
Afganistan’da Solun Yok Edilmesi Hastalıklı Bir Toplum Yarattı
​Afganistan’ı solun yönettiği zaman kadınlar öğretmenlik işlerinin yüzde 70’ine, sivil memuriyetin de yüzde 50’sine sahipti. Bu olumlu dinamiği bozan Batıydı. Batı’nın ve Suudiler’in parmak izi bulunan her noktada toplum...
Hejmara şirova (1)   Lê nerin (5652)


Sovyetler Birliğinin Kürdlere Karşı Resmi Tavrına İlişkin Önemli Bir Belge
Aso Zagrosi
O dönem Sovyetler Birliğinin  Dışişleri Bakanı  olan  Molotov’un   gönderdiği bu  talimatlar   SSCB’nin    Doğu  Kürdistan  politikası  olarak devam etti.    Sovyetler Birli...
Hejmara şirova (0)   Lê nerin (5385)


CIBRANLI HALİT BEYİN ERZURUM’A YERLERŞMESİ
Abdulbari Han
Halit bey, Erzurum’a yerleştikten sonra yaptığı ilk iş, daha önce Varto’da çerçevesini çizdiği ‘AZADİ’ örgütünü kurmak olur. Her ne kadar bazı kaynaklar 1920 veya 1922 yıllarını işaret ediyorlarsa da, bunun doğru olmadığı kong...
Hejmara şirova (0)   Lê nerin (5642)


Newşirwan Mustafa ve Kürdistan Başkanlığı Meselesi
Aso Zagrosi
KDP Merkezi Yayın organı Xebat gazetesi 22 Ağostos tarihinde imsasız yayınladığı “ Parti ve Yekiti” adlı baş yazısında yine Newşirwan Mustafa’yı doğrudan hedef aldı. Bu makalede “ YNK’ de bir kesimin iradesini Nawşirwan ...
Hejmara şirova (0)   Lê nerin (5976)


MEHMET EMİN ÖZDEN'İN ÖYKÜSÜ
Ahmet Zeki Okçuoğlu
İddiaya göre Dr. Şivan ve diğer iki arkadaşımız Sait Elçi ve diğer iki kişiyi öldürmüşlerdi. Bunun bir komplo olduğu sonradan ortaya çıkacaktı.  TC devleti ve müttefikleri, hazırlık yaptığımız direniş hareketini doğmadan boğmak için tertiplemiş...
Hejmara şirova (0)   Lê nerin (6724)


LİDERLER TOPLUMA GÜVEN VERMELİDİR
Abdulbari Han
Bilinen bir gerçektir ki Hamidiye Alayları sultan Abdulhamit’in 1892 yılında Kürt ağa ve beylerin çocuklarını İstanbul’daki aşiret mektebinde eğitmeye başlaması ve bunların içinde başarılı olanları askeri okul ve akademiye göndermeye başl...
Hejmara şirova (0)   Lê nerin (7888)


NİSAN KARANLIĞI
Abdulbari Han
1925 yılında böyle yağmurlu ve karanlık bir nisan gecesinde Şeyh Sait efendi ile yanındaki 400 atlı süvari bulundukları Solhan ilçesi Gırvas (Arakonak) köyünden, Varto ilçesinin Habiban (Haksever) köyüne hareket ederler. Burada üç gün konaklandıktan ...
Hejmara şirova (0)   Lê nerin (4448)


Tarihin Tozlu Sayfalarında Dr. Nuri Dersim’den Feride’ye Mektup
Nevin Güngör Reşan
Tarihin Tozlu Sayfalarında Dr. Nuri Dersim’den Feride’ye Mektup
Aşağıda orijinalini vereceğimiz Feride’ye mektup,bizzat Nuri Dersimi’nin kaleminden Feride’ye duyduğu derin saygı ve sevgi, aşkve muhabeti anlatır. Feride’nin hayatındaki rolü ve emeği, bu mücadeleye biçtiği yüksek değer bunu ...
Hejmara şirova (0)   Lê nerin (14021)


Sehîdê Welat Dr. Şivani Aniyoruz
Mehmet Ali Ateş
Sehîdê Welat Dr. Şivani Aniyoruz
Zaman, gecmisle yüzlesme zamanidir. Sözü uzatmadan, evirip cevirmeden biz; akrabalari olarak, Civraklilar olarak, Dersimliler olarak, Kürdistanlilar Kürdistanin Özgürlük savascilari olarak, yoldaslari olarak bu durumdan utanc duyuyoruz. Manevi hatira...
Hejmara şirova (0)   Lê nerin (9760)


Page 1 of 4First   Previous   [1]  2  3  4  Next   Last   
123movies